Je hebt hagelslag en hagelslag. Die zonder het Max Havelaar keurmerk, en die met dat keurmerk. Hagelslag zonder keurmerk is er in allerlei varianten, van puur tot melk en wit, en van alle soorten merken. Hagelslag met het keurmerk van de Max Havelaar Stichting is zeldzamer. Een keurmerk krijg je niet zomaar: het grootste deel van de grondstoffen van het product moet op een ‘eerlijke’ manier verkregen zijn, dwz 1. dat de producenten een minimumprijs voor hun producten krijgen, vaak nog met een premie erboven op, 2. dat de producten op een milieuvriendelijke manier vervaardigd zijn, 3. dat er geen kinderarbeid in het spel is. De hagelslag van Tony Chocolonely heeft een Max Havelaar keurmerk. De hagelslag die Fair Trade Original levert had tot voor kort ook een keurmerk van Max Havelaar.
Wat is er aan de hand?
De belangrijkste bestanddelen van hagelslag zijn cacao en suiker. De cacao die in de hagelslag zit is gecertificeerde cacao, en dat was destijds voor het keuringsorgaan van de Max Havelaar Stichting (de Fairtrade Labelling Organisation International) reden om er het Max Havelaar keurmerk aan te verbinden. De suiker is gewone bietsuiker. Inmiddels echter heeft het FLO rietsuiker gecertificeerd, waardoor ze nu op het standpunt staat dat hagelslag niet alleen met gecertificeerde cacao gemaakt kan worden, maar ook met gecertificeerde suiker. Omdat Tony Chocolonely nog niet zo lang op deze markt opereert, heeft ze meteen de gecertificeerde suiker in het vervaardigingsproces gebruikt. De hagelslag wordt daardoor wel wat duurder, maar Tony Chocolonely pronkt nog met een andere kreet, die ze geen windeieren legt: ‘slaafvrij’.
Fair Trade Original heeft bewust ervoor gekozen om voor de vervaardiging van hagelslag de bietsuiker te blijven gebruiken. Ze heeft de mogelijkheden wel onderzocht om gecertificeerde rietsuiker in het product te stoppen, maar rietsuiker blijft te korrelig, niet geschikt voor de kwaliteitseisen op het gebied van smaak die de Nederlandse consument heeft. Bovendien drijft het de prijs op, hetgeen een negatief effect heeft op de verkoop en daardoor op de afzet van de cacaoboeren. Ze neemt het verlies van het Max Havelaar keurmerk op de koop toe.
So far so good. Het verhaal gaat verder. De hagelslag van Tony Chocolonely en die van Fair Trade Original worden voornamelijk via wereldwinkels verkocht. De wereldwinkels hebben een overkoepelend orgaan, de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels (LaVe). Nu de hagelslag van Fair Trade Original geen keurmerk van Max Havelaar meer heeft, vindt de LaVe dat de wereldwinkels die hagelslag niet meer mag verkopen. In mijn optiek gaat de LaVe hier heel kort door de bocht: er worden talloze consumptieartikelen in de wereldwinkel verkocht die geen keurmerk van Max Havelaar hebben, maar die wel op een eerlijke manier ingekocht zijn, met goede prijs voor de producent. Beschouw de hagelslag ook op die manier. Tenslotte is er ook het inkomen van de cacaoboeren mee gemoeid…
Kortom: het laatste woord zal er nog niet over gezegd en geschreven zijn.
