Aanvankelijk hadden de wereldwinkels één overkoepelende organisatie, de Landelijke Vereniging van WereldWinkels (LVWW). De LVWW controleert de projecten op de principes van eerlijke handel: de producenten moeten een faire prijs krijgen voor hun product, zodanig dat onderwijs genoten kan worden, er een dak boven het hoofd is, er te eten is, en dat er geld is voor eventuele ziektekosten. Ook mag er geen kinderarbeid aan de produktie te pas komen, en moet het produkt vervaardigd zijn met respect voor de natuur. Verder werkt de LVWW nauw samen met de Stichting Max Havelaar, in verband met de keurmerken voor de foodartikelen. De LVWW geeft aan bij welke leverancier een wereldwinkel zijn produkten mag betrekken voor de verkoop aan de consument. De LVWW verzorgt cursussen, niet alleen die welke duidelijkheid moeten scheppen in de ideologische gedachtengang van de eerlijke handel, maar ook die welke een vrijwilliger in de wereldwinkel leert verkopen of leert etaleren.

Echter, het wereldwinkelgebeuren wordt steeds commerciëler. Om de financiële kant en omzetverhogende kant meer te sturen heeft zich FairSupport afgesplitst van de LVWW. FairSupport onderzoekt trends, het verkopen van produkten wordt het belangrijkst, de gedachte achter het produkt wordt ondergeschikt, hoewel niet afgeweken mag worden van de principes van eerlijke produkten. FairSupport buigt zich over een uniforme uitstraling voor elke wereldwinkel. Bekend onder de naam ’transformatie’. Veel paars en geel, speciale schappen. Het kost de wereldwinkel een aardige duit aan investeringskosten. Een simpele kassa is niet meer voldoende om in de vaart der volkeren mee te kunnen. Het kassasysteem moet het barcodesysteem aan kunnen, hetgeen inhoudt dat er een basis artikelbestand is dat elke week geupdated wordt. Hardware moet aangeschaft worden, om dat allemaal mogelijk te maken. Ook dat kost de wereldwinkel geld. FairSupport zorgt ook voor verspreiding van (reclame)folders in bepaalde postcodegebieden. FairSupport probeert eveneens nieuwe doelgroepen aan te boren: zo hebben ze afspraken gemaakt met de bobo’s van het CJP, dat houders van zo’n pasje op vertoon hiervan in wereldwinkels non-food artikelen kunnen kopen met 10% korting. En zo blijft FairSupport om zich heen kijken, zich er niet van bewust dat hun acties voor veel kleinere wereldwinkels qua kosten niet meer op te brengen zijn.

Vorig jaar bestond het automatiseringsbedrijf Newway 20 jaar. Om dit te vieren besloot het bedrijf een geste naar de wereldwinkels te doen. Newway is fabrikant van kassasystemen. Hun laatste stokpaardje is het ‘Blue Retailsysteem’. Welnu, de wereldwinkels zouden dit systeem zonder licentiekosten in hun winkel mogen gebruiken. Er volgden gesprekken met FairSupport, de wereldwinkels hadden een jaar de tijd om in te schrijven op deze actie. In feite wordt dit systeem opgedrongen door FairSupport aan de wereldwinkels, want wie niet aan deze actie meedoet, omdat de kosten te hoog worden (veel hogere jaarlijkse abonnementskosten, aanschaf van nieuwe zwaardere hardware omdat het systeem dat vereist) blijft binnen korte tijd verstoken van de updates van het artikelbestand, omdat FairSupport geen zin heeft om verschillende kassasystemen van updates te voorzien.

Zo heeft de wereldwinkel in Tilburg zich ook laten verleiden om in te gaan op de aanbieding van de gratis licentie. Twee weken geleden zijn nieuwe computers geïnstalleerd, één in de winkel, één in het kantoor, met de benodigde randapparatuur, en het kassasysteem Blue Retail. De installatie heeft Newway uitbesteed aan Retail Data Systems (RDS). Dat werd heel nauwgezet en met oog voor de situatie gedaan. ’s Middags kwam iemand om uitleg te geven over het kassasysteem, met name voor het verkoopdeel. Voor het werken achter de schermen zou een tweede instruktiemoment gepland worden.

Op mijn vraag of ze iets op papier hebben om later na te kijken, of om van te voren al te bestuderen, een handleiding, was het antwoord ontkennend. Mijn bek viel open. Als je een USB-stick koopt zit er al een gebruiksaanwijzing bij. Mij lijkt dat als je gaat werken met een toch wel ingewikkelder kassasysteem er zeker een handleiding meegeleverd mag worden. Newway doet dat niet, RDS is slechts tussenpersoon. De instructeur is wel bezig om een handleiding te schrijven, omdat iedere wereldwinkel die de stap naar Blue Retail heeft gezet moppert, maar gaat niet eerder tot verspreiding over voordat hij een financiële deal gesloten heeft met FairSupport, want voor niets doet hij het niet….