Het ei zei

Terwijl partner een moeder-zoon weekend heeft in Londen, heb ik voor mezelf tussen de bedrijven door een filmmarathon georganiseerd.
Achtereenvolgens:

Man on wire
Een filmachtige documentaire van James Marsh over de straatartiest, koorddanser Philippe Petit, die in 1974 over een kabel van de ene Twin Tower liep naar de andere. De documentaire laat voonamelijk de weg ernaar toe, de voorbereiding zien (oefenen tussen de torens van de Notre dame, tussen pijlers boven een brug in Sydney). Door de gedramatiseerde reconstructies en trucageshots heb je soms het gevoel naar een thriller te kijken. Dat stoorde mij totaal niet, in tegendeel: op sommige momenten kreeg ik hoogtevrees. Een aanrader.

The last days of Shishmaref
Een documentaire van Jan Louter over een eilanddorp in het westen van Alaska. Voorheen lag het eiland ingeklemd tussen ijs. Dat ijs beschermde het eiland tegen de hoge golven die ontstaan door het stormachtige weer. Door de opwarming van de aarde is het ijs veelal verdwenen. Hooguit een tijdje in de winter. Het eiland kalft af door de golven. Bovendien kan men niet meer zo jagen zoals men gewend was. Een bewoner verwoordde: wij passen ons aan aan de natuur, maar het is wel hard als de natuur ook nog ons eiland inpikt. De bewoners maken voorbereidingen om te verhuizen naar een plek op het vasteland. Een intrigerend portret. Jammer dat Al Gore nog even ten tonele gevoerd wordt….

Getting home (The last journey is always the hardest)
Een aandoenlijke film van Zhang Yang over een man die zijn dode vriend van Hong Kong naar diens geboortedorp brengt, ergens in de binnenlanden. In het begin van de film doet hij net alsof zijn vriend nog leeft, slechts straalbezopen is, maar dat kan hij natuurlijk niet lang volhouden. Enkele hilarische scenes, maar ook enkele gevoelige. De moeite waard. Mij deed de film qua entourage enigszins denken aan Glädjekällan: in deze film wordt een urn met as van de overleden vrouw/moeder van hot naar her vervoerd…..Zeer hilarisch.

The Darjeeling Limited
Een beetje absurde film van Wes Anderson over drie broers die een soort sprituele reis maken (althans dat maakt één van de broers ervan) door India. Eerst met de trein (The Darjeeling Limited), later anderszins als ze in de woestijn uit de trein gezet worden. Je moet ervoor in de stemming zijn, voor de film. Soms is de film flauw, dan weer is er sprake van subtiele humor. Ik zou niet zo ver willen gaan dat het een film is om te koesteren, maar apart is die zeker…..

Lake Tahoe
Een mooi gestileerde film van Fernando Eimbcke over een jongen die met zijn auto tegen een paal rijdt, op zoek gaat naar en laat zoeken naar onderdelen om de auto weer te laten rijden. Intussen wijze levenslessen opsnuift waarmee hij de ellende thuis weer aan kan. De film kent momenten dat-ie opgebouwd lijkt uit mooie foto’s, Er is dan af en toe beweging. Deze manier van monteren mag cinematografisch goed zijn, om naar te kijken is het vaak vermoeiend….

­Pi
Een thrillerachtige film van Darren Aronofsky over iemand die volledig geobsedeerd is door getallen en getallenreeksen. Wiskunde is de taal der natuur, en alles is uit te drukken in getallen. Vooral het getal Pi speelt een grote rol. Omdat het zaterdag Pi-dag was, mocht deze film niet ontbreken in de marathon. Eigenlijk kent de film twee lagen: die waarin normaal over wiskunde gepraat wordt, waarin tipjes van een getallensluier opgelicht worden, en die waarin de hoofdpersoon lijdt aan hallucinaties, als gevolg van die getallenobsessie. Die scenes doen afbreuk aan de film, vind ik. Toch een aardige film.

Le temps qui reste
Een film van François Ozon over een jonge fotograaf die te horen krijgt dat hij een kwaadaardige tumor meezeult. Weinig kans op genezing, ook niet met chemotherapie en bestraling. Nog een paar maanden te leven. Een gegeven dat hij met zijn directe omgeving niet kan delen, maar wel met zijn oma, ‘omdat zij ook tegen het einde aan zit….’ Een aardige film, maar niet meer dan dat. De film Sous le sable van hem vond ik pakkender.

Le voyage du ballon rouge
Een film van Hou Hsiao Hsieu over een alleenstaande moeder die een oppas inhuurt voor haar 7-jarige zoontje omdat ze tot over haar oren in het werk zit, en het af en toe teveel voor haar wordt. Een rode ballon danst regelmatig heen en weer voorbij het raam. Ook maakt de oppas een film over een rode ballon, waarin het zoontje dan weer een rol speelt. Wat de ballonnen betreft lopen fantasie en werkelijkheid door elkaar, maar het portret van de interactie tussen de drie personen is zeker werkelijkheid. Een lieve film.

Boekenweek 2009 is van start gegaan. Het boekenweekgeschenk is geschreven door Tim Krabbé (Een tafel vol vlinders) en het boekenweekessay door Midas Dekkers (Piep. Een kleine biologie der letteren.) Het thema voor de boekenweek dit jaar is het dier in de literatuur. Ik moest hierbij automatisch terugdenken aan Kees Buddingh’. Kees heeft veel gedichten geschreven over fictieve dieren, de zogeheten gorgelrijmen. Hij en zijn vrouw waren goede vrienden van mijn ouders. Soms droeg hij dan wel eens zo’n gedicht voor, en juist zijn manier van voordragen blijft je bij: een nasale beetje slepende stem.
Een heel bekend gedicht van hem is:

De blauwbilgorgel

Ik ben een blauwbilgorgel.
Mijn vader was een porgel,
Mijn moeder was een porulan.
Daar komen vreemde kind’ren van.
Raban! Raban! Raban!

Ik ben een blauwbilgorgel.
Ik lust alleen maar korgel,
Behalve als de nachtuil krijst,
Dan eet ik riep en rimmelrijst.
Rabijst! Rabijst! Rabijst!

Ik ben een blauwbilgorgel.
Als ik niet wok of worgel,
Dan lig ik languit in de zon
En knoester met mijn knezidon.
Rabon! Rabon! Rabon!

Ik ben een blauwbilgorgel.
Eens sterf ik aan de schorgel,
En schrompel als een kriks ineen
En word een blauwe kiezelsteen.
Ga heen! ga heen! ga heen!

In dezelfde serie gorgelrijmen de volgende gedichten over fictieve dieren:

De krillemonus

Ken je de krillemonus niet?
O, je kent hem vast als je hem ziet.

Hij heeft een bibliofiele kop
met fijne sprietjes gras erop,

een mond, een neus, en dertien oren
(zeven opzij en zes van voren).

En aan zijn brimmel hangt een bord
met ‘Hier liever geen vuil gestort’.

Zwerf maar rond langs ’s heren wegen,
dan kom je ‘m vast een keer tegen.

De bozbezbozzel

De bozbezbozzel lijkt wat op
een jenk, maar heeft een klein’re kop.
Zijn poten staan reeds twee aan twee
als eenmaal bij het stekelree.

Hij hinnikt als een maliepaard,
en als het sneeuwt heeft hij een staart.

Wanneer die staart zijn kop zou zijn,
was hij precies een spieringzwijn.

En als hij zeven staarten had,
een kolossale kolbakrat.

Nu lijkt hij nog het meeste op
een jenk, maar met een klein’re kop.

Kees Buddingh’ was iemand die poëzie wist te maken van alledaagse observaties. Soms nonsenspoëzie. Vaak humorvol. Enkele beroemde voorbeelden:

Pluk de dag

Vanochtend, na het ontbijt,
ontdekte ik, door mijn verstrooidheid,
dat het deksel van een middelgroot potje marmite
(het 4 oz net formaat)
precies past op een klein potje heinz sandwich spread.

Natuurlijk heb ik toen meteen geprobeerd
of het sandwich spread-dekseltje
ook op het marmite-potje paste.

En jawel hoor: het paste eveneens.

Geen schaartje

‘Hé, dat lijkt wel een schaartje,
wat daar op de grond ligt,’ dacht ik,
‘een stoffig, grijsgroen schaartje’.

Maar toen ik beter keek zag ik
dat het geen schaartje was,
maar een elastiekje, ineengekringeld
in de vorm van een schaartje.

Kroket

Op het schemerige station
stak de jongen
een dikke bruine tong naar mij uit.

Hij tilde zijn rechterhand op,
pakte de tong beet,
beet een stuk eraf en liet
zijn hand weer zakken: het was

zijn tong niet, maar een kroketje.

In 2004 is het Buddingh’-genootschap opgericht, om diens literaire en artistieke nalatenschap te bestuderen en te categoriseren. Er zijn werken opnieuw uitgegeven. Er zijn wandelingen door Dordrecht die Buddingh’ in het boek ‘Dordt, wat zal ik ervan zeggen’ beschrijft, op podcast gezet.
Merk op dat je het hebt over C. Buddingh’ (de C van Cornelis), en over Kees Buddingh’, Kees als roepnaam met een K.

Tot slot een beroemde filosofische en praktische strofe uit zijn kachelgedichtenserie:

hoeveel men ook van elkaar houdt,
op den duur kan men niet zonder kachel….

Als prijsje in de Bank-Giroloterij kreeg mijn partner twee entreekaartjes voor Tuinidee 2009 in de Brabanthallen te Den Bosch toegestuurd. Daar is ze gister met een vriendin naar toe geweest. Hoewel we zelf geen tuin meer hebben, slechts een balkonnetje, steelt alles wat met groen te maken heeft nog steeds haar hart. De vriendin heeft wel een tuin, en heeft ook concreet dingen voor de tuin nodig. Ze hebben een topdag gehad. Het was niet echt druk (zaterdag, de meeste mensen zullen in de weer zijn geweest met hun weekboodschappen). De vriendin is geslaagd voor haar tuin, en mijn partner kwam ook enthousiast met allerlei dingen thuis. Het begrip ’tuinidee’ blijkt heel rekbaar te zijn:

Dit is een kleiballetje die je naar hartelust kunt kneden. Met vooruitziende blik had partner een aantal van die balletjes ingeslagen: vandaag vierde onze schoondochter haar verjaardag. De kindjes die kwamen kregen zo’n balletje. Je had er daarna geen kind meer aan, althans, de eerstkomende tijd….

We hebben hem gisteravond gezien, de film. Een indrukwekkende film, rauw. Voor wie niet weet waar de film over gaat: een jongen uit de sloppenwijken van Mumbai doet mee aan de quiz ‘Who wants to be a millionaire?’, weet tot en met de één na laatste vraag alle antwoorden, wordt opgepakt op verdenking van fraude, legt uit hoe hij de antwoorden op de vragen weet. Op deze manier krijg je een fragmentarische blauwdruk te zien van zijn leven, en van de overlevingswetten die gelden in de getto’s van Mumbai. Die wordt hard neergezet. Soms wat geromanticeerd. Muziek die er prima bij past, in veel gevallen heel opzwepend. Ik zou de film geen feelgood-movie noemen, zoals ik in verschillende recensies gelezen heb. Maar je komt niet gedreprimeerd uit de bioscoop.

Morgennacht 22 februari Nederlandse tijd worden de Oscars bekendgemaakt, en uitgereikt. Slumdog Millionaire heeft 10 Oscarnominaties: beste film, beste regie (Danny Boyle), best bewerkte scenario, beste montage, beste cinematografie, beste (originele) muziek, beste geluid, beste geluidsmontage, beste liedje (2 liedjes zelfs), beste art direction.
Natuurlijk spreken die voor beste film en die voor beste regie het meest tot de verbeelding. In die categoriën heeft de film een geduchte concurrent, namelijk van The curious case of Benjamin Button. Die film heb ik nog niet gezien, dus ik heb er geen oordeel over. Wel heb ik een vermoeden: Danny Boyle werkt in Slumdog Millionaire met enkele Bollywood-sterren (Anil Kapoor als de quizmaster bijvoorbeeld) en met de Brits-Indische hoofdpersoon Dev Patel. Dat zegt de Amerikaan niet zoveel. Je hebt daardoor kans dat The curious case of Benjamin Button (13 nominaties) hogere ogen gaat gooien dan Slumdog Millionaire. Brad Pitt hè…..ook genomineerd voor beste mannelijke hoofdrol.
Aanstonds weten we het……

Hier een lijst met alle genomineerden.

Update 23 februari 2009: And the winners are…
(Slumdog Millionaire verzilvert 8 van de 10 nominaties, The curious case of Benjamin Button slechts 3 van de 13)

Onlangs las ik in de VPRO-gids een recensie van de debuutroman van Anke Scheeren ‘De mooiste dagen zijn het ergst’. De recensie zou aan mij voorbij gegaan zijn, als mijn oog niet was gevallen op het woord badeendjes. In Trouw een uitgebreidere recensie. In het boek wordt gerefereerd aan Curtis Ebbesmeyer, een oceanograaf, die met behulp van overboord geslagen goederen de zeestromingen onderzoekt. In 1992 viel een container met 29000 badeendjes overboord van een schip dat vanuit China op weg was naar de Verenigde Staten. Dat was smikkelen voor hem. Iets dat drijft was makkelijker te volgen. Na een aantal maanden spoelde de grootste lading aan op de kusten van Australië en Nieuw-Zeeland. Een belangrijk ander deel dreef af naar het Noorden, en kwam vast te zitten in het pakijs van de Beringstraat, vervolgde langzaam zijn weg via de Barentszee naar de Atlantische Oceaan. In 2000 werd de vloot badeendjes gezien bij IJsland, een jaar later bij Groenland. In 2003 dreven ze bij de kust van de Verenigde Staten. In 2007 zou de reis dan eindelijk voorbij zijn, in Engeland.

Eind vorig jaar, 2008, maakte een andere wetenschapper, Alberto Behar, gebruik van badeendjes voor zijn onderzoek. Hij verspreidde een negentigtal badeendjes op een gletsjer in Groenland, om op die manier te kijken hoe snel het water smelt, en vooral waar het water via welke onderaardse tunnels in de zee terechtkomt. Op een bepaald moment moeten die eendjes weer ergens opduiken.

Waarom spreken mij die badeendjes nou zo aan?
Vanwege onderstaand sprookje…..

Het verhaal van het gele badeendje

Er was eens een meisje dat verliefd was op een jongen omdat hij zo ontzettend mooi was. Op een dag komt de jongen bij het meisje op bezoek en omdat hij een lange reis had gemaakt vroeg ze hem: “Wil je geen bad nemen?” Natuurlijk wilde hij dat. Toen hij terugkwam zei hij spottend: “Wat doet zo’n stom geel eendje in de badkamer van zo’n groot meisje?” Het meisje werd niet enkel droevig maar ook een beetje minder verliefd en toen hij weg was, was ze zelfs blij dat hij weg was.

Een andere keer werd ze verliefd op een jongen omdat hij zo ontzettend verstandig was. Op een dag kwam de jongen bij haar op bezoek en omdat ook hij een lange reis had gemaakt vroeg ze hem: “Wil je geen bad nemen?” Natuurlijk wilde hij dat. Toen hij terug beneden kwam zei hij: “Wat doet zo’n stomme gele eend in de badkamer van zo’n groot meisje?” En het meisje werd niet enkel droevig maar ook een beetje minder verliefd en toen hij weg was, was ze zelfs blij dat hij weg was.

Weer een andere keer werd ze verliefd op een jongen die helemaal niet zo knap was en helemaal niet verstandig was, maar die gewoon heel aardig was. Op een dag kwam die jongen bij haar op bezoek en omdat ook hij een lange reis had gemaakt vroeg ze hem: “Wil je geen bad nemen?” Natuurlijk wilde hij dat. Toen hij terug beneden kwam, zei hij vrolijk: “Zeg heb je dat ook gemerkt dat als je dat gele eendje onder water duwt, het dan pssst zegt?”
Met die jongen is het meisje gelukkig getrouwd.

Eén van de wensen die ik altijd gekoesterd heb, was een reis met de Trans Siberië Express, van Moscou naar Wladiwostok. De trein doet over de ongeveer 10.000 km een week. Over een financieel plaatje, en wat er verder bij komt kijken, dacht je niet na. Je had gewoon die wens. De wens sluimert nog steeds, maar inmiddels weet je dat een dergelijke onderneming toch enigszins boven het uitgavebudget ligt. Dat wil zeggen als je via een reisorganisatie de trip zou boeken. Koop je een ticket aan het ‘loket’, dan zal het goedkoper zijn, maar schijn je ook meer overgeleverd te zijn aan de grillen van de reizigers onderweg.

Binnenkort draait de film Transsiberian van Brad Anderson in de bioscopen. Een echtpaar besluit de treinreis vanuit Wladiwostok naar Moscou te ondernemen. Natuurlijk gebeurt er het één en ander onderweg. Een thrillerachtige film. Ik denk dat je de film maar over je heen moet laten komen. Ik ben meer benieuwd naar wat je merkt van het feit dat de film zich op de Trans Siberië Express afspeelt. Tenslotte speelt een andere film zich eveneens tijdens een treinreis af, Murder on the Oriënt Express , ook een misdaadfilm. Maar wel een heel beroemde.

Laten we hopen dat de beelden zich niet beperken tot het interieur van de trein…

Het Internationale Film Festival van Rotterdam is weer begonnen. Jaren geleden zat ons moeder in het Bestuur van filmhuis Cinode te Dordrecht. Het viel/valt niet mee om een goede mix in de programmering te vinden tussen films waar het (grote) publiek op af komt, en films die (ook) goed zijn, maar waarmee je het risico loopt minder publiek te trekken. Laatstgenoemde films kregen vaak van ons moeder gratis publiciteit: die film moet je gaan zien, echt een aanrader….

Als medebestuurslid van filmhuis Cinode heeft moeder meer dan eens de gelegenheid gekregen zich te laven aan het filmaanbod voor het komende jaar, middels uitnodigingen voor het Film Festival in Rotterdam. Want zo wordt het Festival wel gezien: ideeën opdoen voor programmering van films in je filmhuis. Natuurlijk was het Festival destijds nog niet zo groots van opzet als nu, maar toonaangevend op het gebied van films ‘die er toe doen’ zeer zeker. Ze genoot met volle teugen, en kwam altijd enthousiast terug van één of twee dagen Rotterdam.
De filminteresse is doorgegeven, en het volgen van wat het Festival aan films te bieden heeft ook wel, maar het innerlijke verlangen om er daadwerkelijk aanwezig te zijn is een ander verhaal.

En toch: als je een trailer op TV ziet van een film die op het Festival vertoond wordt, of je leest iets over een film, dan kriebelt het, en neem je je voor om dit jaar meer naar de bioscoop te gaan, of om vaker een (recent uitgebrachte) DVD te huren. Wie weet…..

Sinds 1978 biedt de Volkskrant haar lezers aan het eind van het jaar de mogelijkheid aan te geven welke films zij de beste van dat jaar vinden. Een verhaaltje rondom de gekozen films wordt op prijs gesteld, evenals anekdotes over de bezochte bioscopen. Begin januari wordt de uitslag bekend gemaakt. Een artikel met de achtergrondverhalen als leidraad siert het geheel op. De eerste 100 titels worden in volgorde van aantal stemmen getoond. Altijd nuttig om als naslag te gebruiken: oja, die film wil ik ook nog gaan zien….. Later kwam er een samenwerking met cinema.nl. Lijstjes hoefden niet meer per post verstuurd te worden. Via de digitale snelweg kon ook.

Ook dit jaar kun je weer stemmen. Nog tot 11 januari. Ik heb gisteren gestemd. Het viel me op dat ik het afgelopen jaar heel weinig actuele films gezien heb. Ik kwam niet eens aan tien titels. ‘Dialogue avec mon jardinier’ is mijn winnaar.